Hieronder krijg je een gedrags rasbeschrijving van de Pon. Deze rasbeschrijving werd door mij gemaakt tijdens mijn opleiding tot gediplomeerd hondengedragsdeskundige.

POLSKI OWCZAREK NIZINNY: kleine herder met een groot karakter

Land van herkomst: Polen

Oorspronkelijke taak: herdershond, zowel voor het hoeden als bewaken

Huidige taak: sportieve gezinshond

Gemiddelde levensverwachting: 10-15 jaar

Indeling volgens FCI: Groep 1 – Herdershonden - sectie 1 schapenhoeders/herdershonden

Geschiedenis

De Polski Owczarek Nizinny, kortweg Nizinny of PON, is een oud ras. Gedurende eeuwen gehouden op het Poolse platteland door boeren en herders als waakhond en schapendrijver. Omstreeks 1514 was er al sprake van ruilhandel tussen Polen en Schotland. Men ruilde hier tarwe, schapen en … Nizinnys. Zo werd de PON door kruising met plaatselijke herdershonden de voorvader van de Bearded Collie. De eerste gegevens uit de literatuur dateren uit 1779. Pater en bioloog Jan Krzystof Kluka beschreef er de ruigharige herdershond die nodig was om de kudden te hoeden. Na 2 wereldoorlogen bleek de schade die aan de PON toegebracht was moeilijk te herstellen. Er moest terug gezocht worden naar honden die wat karakter, werklust en uiterlijk betreft de oorspronkelijke Nizinny het dichtst benaderden. Dankzij de reu Smok z Kordegardy werd de basis gelegd van de naoorlogse Nizinny. In 1963 werd het ras officieel internationaal erkend door de FCI. In 1971 werden nog verbeteringen aangebracht aan de rasstandaard, o.a. wat grootte betreft. Enkel de middenslag was harmonieus van proportie en bouw en bleef behouden ten koste van de grotere en kleinere variëteit.  

Lichaamsbouw

Het lichaam van de PON is iets langer dan hoog en moet stevig en gespierd overkomen. De rug is recht en eindigt in een kort en ietwat hellend kruis. Honden van dit ras hebben een diepe borst die breed mag zijn en een lichte opgetrokken buiklijn. Ze hebben rechte benen en ovale voeten. De hals is vrij laag aangezet en heeft geen losse keelhuid. Het niet te grove hoofd heeft een duidelijke stop. De voorsnuit en schedel zijn normaliter even lang. De neusrug is recht en de schedel is licht gewelfd. De neus is vrij groot. De middelmatige grote oren zijn hoog aangezet. Ze worden hangend tegen het hoofd aan gedragen. De ogen zijn ovaal van vorm, liefst donker maar met een levendige blik. De Nizinny heeft een schaar- of tanggebit. Schouderhoogte voor reuen bedraagt 45-50cm en voor teven 42-47cm. Reuen wegen ongeveer 20 kg, teven ongeveer 18 kg. Kenmerkend voor de PON is de ruige, lange en grove beharing met een dikke en zachte ondervacht. Alle kleuren zijn toegestaan maar meestal zien we een PON in schakeringen van grijs en wit. De neus is bij voorkeur donker (zwart) en groot. De PON heeft een specifiek spronggewricht waardoor hij in staat is om recht omhoog te springen.

Temperament

De Nizinny is een herdershond in hart en nieren. Hij is alert op wat er in zijn omgeving gebeurt en waakt uitstekend. De PON is vrolijk en levendig, doch is in huis meestal rustig. Nizinnys zijn geen slaafse honden. In tegenstelling tot verwante rassen zoals de Bearded Collie en de Schapendoes, werd de Nizinny ook ingezet als waakhond en kuddebewaker. Net als andere kuddebewakers kunnen ze een lichte mate van onafhankelijkheid tentoonspreiden. Hij gebruikt en misbruikt zijn natuurlijke schoonheid door de “clown” uit te hangen om te verkrijgen wat hij wil. Het is een redelijk harde hond.  

Gedrag naar volwassenen

Een Nizinny is aanhankelijk voor zijn gezin en is uiterst trouw. De PON is terughoudend en afstandelijk ten opzichte van vreemden. Bezoek wordt vaak begroet met veel geblaf. Bij mensen die ze niet kennen, kijken ze een poosje de kat uit de boom. Het zijn beslist geen allemansvrienden; hun baas komt op de eerste plaats.  

Gedrag naar kinderen

Mits een goede socialisatie kan de PON goed met (eigen) kinderen overweg. Net als bij volwassenen kan hij bij vreemde kinderen zich beschermend opstellen voor zijn huisgenoten. Meestal houdt hij het op (overmatig) blaffen, vaak voor hen een succesvolle strategie. Ook hoeden zit in het repertorium.  

Gedrag naar andere honden

Omgang met andere honden is geen probleem, al durft de PON wel eens op zijn strepen staan als een andere hond zijn leiderschap in vraag stelt. Een opgewonden Nizinny draagt zijn staart hoog!  

Jachtgedrag

Ook hier: mits een goede socialisatie en habituatie zijn andere huisdieren meestal geen probleem. De Nizinny houdt ervan om zijn familie samen te houden.  

Territoriumgedrag

Zoals reeds vermeld is de PON een enthousiaste waker. Het blaffen is vaak voldoende om indringers te verjagen. Als gevolg van hun natuurlijke hoeder mentaliteit ziet men Nizinnys wel eens een aanval inzetten op iemands hielen. Indien de indringer te veel beweging maakt, durven ze ook wel eens “pietsen”. De combinatie van blaffen en gevaarlijk dreigen ter hoogte van het kruis van de indringer, is voor hen vaak de sleutel tot succes.  

Alleen kunnen zijn

Dit ras kan goed alleen zijn, mits dit niet elke dag en vele uren achter elkaar is. Het gezelschap van een tweede hond stelt hij zeker op prijs zodat ze samen naar hartenlust kunnen spelen en ravotten.  

Behoefte aan beweging

De Polski Owczarek Nizinny is van oorsprong een werkhond gefokt voor het hoeden en bewaken van de kudde vee op de uitgestrekte vlakten in Polen. Later werd hij in Polen meer en meer gebruikt als waakhond en beschermer van het woonerf. Eentonigheid en een gezapig leven zijn niet aan hem besteed. Zijn geest moet gevoed worden met allerlei indrukken. Het liefst zou hij iets te doen hebben. Apporteren is zijn ding. Ze zijn daardoor vaak wel te porren voor balspelletjes. Je kan ze regelmatig onaangelijnd laten ravotten en rennen. Dit ras is bij uitstek geschikt voor sportieve, afwisselende vormen van hondensport. De hond loopt beslist warm voor agility en flyball, waarbij hij ook op wedstrijdniveau heel goed kan presteren.  

Leergedrag

De Nizinny is een bijzonder pientere hond met een goed geheugen en bovengemiddelde intelligentie. Hij leert graag en snel, doch heeft een duidelijke behoefte aan afwisseling. De hond moet iets te doen hebben: van geestelijke training (puzzels, zoekspelletjes) tot actieve hondensporten zoals flyball en agility.  

Verschil reu - teef

Reuen zijn meestal iets gemoedelijker dan teven. Teven lijken iets zelfstandiger te zijn.  

Opvoeding

Dit ras is niet zo moeilijk op te voeden maar consequent en correct zijn de sleutelwoorden voor het baasje. De PON is intelligent, werkt graag en leert dan ook snel. Desondanks moet de training zo afwisselend mogelijk zijn omdat deze hond er een grondige hekel aan heeft om steeds weer hetzelfde te moeten doen. Hij kan op zo een moment best koppig zijn. Een jong hondje breng je best in aanraking met zo veel mogelijk verschillende volwassenen en kinderen, want daarmee voorkom je dat de natuurlijke gereserveerdheid van het ras zich op latere leeftijd uit in (overmatige) afstandelijkheid of zelfs angst.

Gezondheid en verzorging

De overmatige, ruige vacht vraagt relatief weinig verzorging in vergelijking met bv. de Bearded Collie. Een borstelbeurt (reken op 1 uur) om de 14-dagen volstaat meestal om de vacht in prima conditie te houden. Het haar bedekt de ogen (als afscherming tegen het door de kudde opgeworpen stof) en het is dan ook belangrijk dat die ogen regelmatig gecontroleerd worden op vuil en irritaties. Ook de gehoorgang en de beharing tussen de voetzolen moeten regelmatig nagekeken worden. De PON brengt vrij veel zand en aarde mee naar binnen. Nizinny’s hebben meestal een grote eetlust. Het zijn echte alleseters en hebben daardoor wel eens aanleg tot dik worden.  

Ze zijn weinig vatbaar voor erfelijke aandoeningen zoals heupdysplasie. De ogen (er was in de jaren ’90 sprake van een toenemend aantal honden met PRA) en het hart moeten in de gaten gehouden worden. Sommige lijnen hebben een aanleg tot het krijgen van allergieën, oogziekten, en knieschijf luxatie. In enkele gevallen was er spraken van NLC, een erfelijke bloedziekte.  

Profiel ideale eigenaar

• Ervaring met honden is een pluspunt

• Consequent, doch niet hardhandig

• Voldoende en afwisselende activiteiten

• Voldoende tijd voor de vachtverzorging

• Sportief gezin  

Gedragsproblemen

Indien de eigenaar onvoldoende tegemoet komt aan de behoefte van de Nizinny, kan volgend probleemgedrag ontstaan:

• Angstig en onzeker gedrag

• Ongehoorzaamheid

• Extreem blaffen

• Hoeden  

Officiële rasvereniging België 

Nizinnyclub België – http://www.nizinnyclub.be

Bronvermelding:  

• Esther Verhoef: De grote hondenencyclopedie editie 2002

•  Dog’s & Cat’s news nr. 9-05-2001

• Woef 451 oktober 2001

• Hondenmanieren nummer 3/2002

• Onze hond 7/1996

• G. Allaerts

• Eigen ervaring